Dziś duża część pacjentów zgłaszających na psychoterapię nie potrafi budować relacji lub wchodzi w związki , w których czują się samotni lub krzywdzeni. Dlaczego tak się dzieje ?
Odpowiedzi można szukać w niezaspokojonych potrzebach więzi, już we wczesnym dzieciństwie. Może to bowiem prowadzić do zaburzenia zdolności wchodzenia w kontakt z innymi, również do powstania schematów związanych z brakiem bezpieczeństwa.
Badania wykazują, że jedną z najważniejszych potrzeb dziecka, która ma znaczący wpływ na jego przyszłość , jest bezpieczne przywiązanie. Obejmuje ono : opiekę, bezpieczeństwo, troskę, akceptację. John Bowlby, który zajmował się zastosowaniem teorii przywiązania w psychoterapii (1998), definiował przywiązanie jako instynktowną, opartą na mechanizmach biologicznych , głęboką więź uczuciową pomiędzy dzieckiem a opiekunem. Według niego , osiągnięcie zdrowia psychicznego wymaga doświadczenia przez niemowlę i małe dziecko ciepłej, intymnej i nieprzerwanej relacji z matką. Idąc dalej, Bradshaw (1990) zwrócił uwagę na to, że potrzebujemy , aby matka akceptowała każdą cząstkę nas samych i dawała nam odczuć, że bez względu na wszystko będzie przy nas. Jeżeli te potrzeby zostaną zaspokojone w dzieciństwie, nie będziemy musieli ich szukać jako osoby dorosłe.
Co siÄ™ zatem dzieje, kiedy potrzeby emocjonalne dziecka nie sÄ… zaspokojone?
Mogą powstać schematy z kategorii niezaspokojonych potrzeb emocjonalnych, w tym przypadku potrzeby więzi.
Na szczególną uwagę w tym obszarze zasługuje schemat deprywacji emocjonalnej, który wiąże się z poczuciem, że czegoś brakuje, oraz przeświadczenie, że pragnienie emocjonalnej więzi nigdy nie zostanie adekwatnie zaspokojone.
Obrazowo - możemy wyobrazić sobie postać opuszczonego dziecka, które wierzy że jest skazane na pustkę i samotność. Opuszczenie nie musi być oczywiście rozumiane bezpośrednio, chodzi o zaburzenie bezpiecznego przywiązania. Taka osoba, już jako dorosła, wchodząc w różne relacje z ludźmi którzy chcieliby się nią zaopiekować , ma trudność w pozwoleniu im na bliskość.
W jakich sytuacjach schemat deprywacji emocjonalnej może się przejawiać w życiu dorosłym ?
Pewna grupa osób ma trudności w proszeniu bliskich o zaspokajanie ich emocjonalnych potrzeb, w rozmowach mogą starać się ukryć własne zdanie lub potrzeby. W efekcie osoby takie wchodzą w związki z osobami wycofanymi i zimnymi, które są skupione na własnych potrzebach. Osoby z tym schematem mogą stać się samotnikami, gdyż nie widzą sensu wchodzenia w bliskie relacje.
Inna z kolei grupa osób może walczyć z tym schematem i w relacjach stają się roszczeniowi, a poprzez złość mogą wyrażać swoje niezadowolenie.
Typowe zachowania prezentowane przez pacjentów to:
brak wyrażania potrzeby bycia przytulonym, pocieszonym
niekomunikowanie swoim najbliższym własnych potrzeb emocjonalnych
skupianie się bardziej na innych, mało mówienia o sobie
udawanie silniejszego niż się jest w rzeczywistości
wchodzenie w relacje z osobami, które nie umieją lub nie chcą zapewnić potrzeb emocjonalnych
unikanie intymnych relacji lub utrzymywanie powierzchownych relacji na dystans
niektóre osoby są nad wyraz wyrażający swoje potrzeby poprzez zwracanie na siebie uwagi, płacząc, histeryzując , narzekając
W leczeniu schematu deprywacji emocjonalnej kluczową rolę odgrywa relacja terapeutyczna. Często to przestrzeń gabinetu staje się tym bezpiecznym miejscem, w którym pacjent pozwala na okazywanie mu zrozumienia, troski czy udzielanie wskazówek.
Relacja terapeutyczna staje się modelem, który pacjent może przenieść do życia poza terapią, co daje poczucie zrzucenia pancerza noszonego latami , zauważenie bliskich relacji wokół siebie i w końcu “nazywanie siebie kochanym “.
Jeżeli ten temat jest Ci bliski, zachęcam do kontaktu. Nigdy nie jest za późno na zmianę.